DÜN VARDI

           Kılıç-kalkan  eskirim, atıcılık sporu gibi savaş sanatından spor sanatına, içinde ritm özelliğiyle de halk kültürüne dönüşmüştür. Kılıç ve kalkanın bir ahenk içinde birbirine vurulması ile oynanan oyun, müziksiz olması ile de diğer birçok halk dansından ayrılır. Eskiden savaş aleti olarak kullanılan kılıç-kalkan, askerlerin eğitimleri esnasında birbirlerine yeteneklerini sergilemek, eğitimleri zevkli hale getirmek ve hatta kuşatmalarda düşman askerinin moralinin bozulması amacıyla da oluşturulan gürültünün zamanla ritimli bir ritüel haline dönüşerek kılıç-kalkan oyunu gelişmiştir.Savaşı sanata dönüştürmüş atalarımız.

          Bergama’da kılıç kalkan medreselerde öğretilegelmiştir.Atalarımızdan miras olan bu kültür ulema tabakası tafafından sahip çıkılarak nesillere aktarılmıştır.13 Nisan 1934 yılında Atatürk Bergama’ya  geldiğinde , onu karşılayanlar arasında zeybek efeleri ile kalkancı efeler de vardı.

              Osman Bayatlı Bergama bölge kültürünün kayıt altına alınması ve gelecek nesillere aktarılması  konusunda önemli çalışmalar yapmış önemli bir şahşiyettir. Eski kalkancılardan Osman Güdücü hoca ile Bergamadaki kalkancılığın durumu hakkında yaptığı konuşmadan aktardıkları.

                         “1288(1872) de Bergama da doğdum.bergama da 12 yıl dört müderristen der okudum.1310(1894) tarihlerinde Bergamada okurken Karacahmet medresesinin iç dairesinde kalkan dersleri veriliyordu. Bende devam ettim. Birçok meraklı talebe ve hariçten gençler vardı. Burada kalkan derslerini Konya’dan Bergamaya tahsile gelen hocazade Mustafa effendi veriyordu. “

​

              Bergamayı Sevenler Cemiyeti BergamaKermesinin ilk on yılını anlatan bülten yayınlamıştır. Bu bülteninde;  ilk gerçekleştirilen Bergama Kermesinde (1937) kalkancılar için şu cümleler yer almıştır. 

                        “Zeybek oyunlarından sonra Kalkancılar meydana çıktılar. Bunlar yaşlı, dört Bergamalının teşkil ettiği iki çiftten ibarettiler. Kılıç ve Kalkan kullanmadaki türke has ustalığın ve bahadırlığın ifadesi olan bu milli oyun bu yaşlı kalkancılala tarihsel bir mana alıyordu. “

                Yine aynı bültende ikinci kermes de izlenimlerini aktaran Lütfullah Denizer ve Orhan Rahmi Gökçe şunları söylemişler.

                       “Yalın kılıç çarpışmağa er arıyan tavırlariyle kalkancılar geçiyor.”

                       ”Tarih gözlerimde canlanıyor. İlerde parlıyan ve kılınçların altında ses veren kalkanlar beni asya ovalarına doğru sürüklüyor. Kalkan oyunları da unutulmayacak kadar zevkli.”

                Osman Bayatlı tarafından, Bergamada Yakın Tarih Olayları XVIII-XIX Yüzyıl(1957)  kitabında kalkancılık bölümünde şunlar ifade edilmiktedir.

                       “XIX Yüyılda bergamada kalkancılık, büyük bir önem taşıyordu.Müderissler de bu gösterileri destekliyordu. 30 yıl önce 80  yaşında vefat eden, Şadırvanlı Cami imamı Hafız Süleyman Efendi, kalkancıların başı idi. Bununla beraber, elindeki bıçakla keçekülahı, devirmeden ikiye bölerdi. “            

              Bergama Kılıç Kalkanı, eskiden öncelikli olarak Bergama'da, Bergama Halk Eğitim Merkezi ve Sanat Okulu (Endüstri Meslek Lisesi) tarafından kılıç-kalkan ekipleri oluşturulmuş ve çeşitli etkinliklerde gösteriler yapılmıştı. Temelde aynı olsa da Bergama Kılıç Kalkanı, Bursa'da oynanan oyundan figür, stil ve tavrıyla farklılıklar göstermektedir. Maalesef zamanla, önce Halk Eğitim Merkezi tarafından 70'lerde ve sonradan Endüstri Meslek Lisesi tarafından 80'lerde son gösterilerini yapmışlardır.